ناصر بهرامی؛ علیرضا مظفری؛ عبدالناصر نظریانی
چکیده
ایهام یکی از زیبا‌ترین شگردهایی است که در کلام ابهام ایجاد می‌کند و خواننده را به درنگ وامی‌دارد و می‌توان آن را از انواع هنجار گریزی معنایی برشمرد و به خاطر پیچیدگی خاصی که در کلام ایجاد می‌کند مورد توجه سخندان قرار گرفته‌است. عالمان علم بدیع از دیر باز در پی تعریفی برای روشن کردن انواع آن بوده‌اند. برخی تعریفی که برای ایهام توریه ...
بیشتر
ایهام یکی از زیبا‌ترین شگردهایی است که در کلام ابهام ایجاد می‌کند و خواننده را به درنگ وامی‌دارد و می‌توان آن را از انواع هنجار گریزی معنایی برشمرد و به خاطر پیچیدگی خاصی که در کلام ایجاد می‌کند مورد توجه سخندان قرار گرفته‌است. عالمان علم بدیع از دیر باز در پی تعریفی برای روشن کردن انواع آن بوده‌اند. برخی تعریفی که برای ایهام توریه آورده‌اند مربوط به ایهام تناسب است. در حالیکه در ایهام تناسب فقط یک معنی در کلام وجود دارد و معنی دوم غایب است. ایهام در شعر تعدادی از شاعران از جمله عصار تبریزی نمود و تشخص خاصی دارد و می‌توان او را شاعر ایهام پرداز نامید. در مثنوی «مهر و مشتری» انواع ایهام: ایهام تناسب، ایهام در ایهام، ایهام تضاد، ایهام ترجمه، ایهام استخدام، ایهام تبادر و ایهام عکس بسامد بسیار زیادی دارد و از این منظر می‌توان ایهام را از ویژگی‌های سبکی عصار تبریزی محسوب کرد. تا کنون پژوهشی در باره‌ی ایهام در اشعار این شاعر انجام نگرفته و اشعار شاعران بزرگی چون حافظ و خاقانی مورد بررسی قرار گرفته‌است. تحقیقات انجام گرفته در مورد عصار تبریزی بیشتر مربوط به عرفان و ریخت شناسی مثنوی مهر و مشتری است و جنبه‌های زیبایی شناسی او از نظرها دور مانده‌است. بدین خاطر این پژوهش در نوع خود می‌تواند کاری تازه باشد.
